Product Roadmap w Metapack, czyli nasza droga do rozwoju produktu

Znasz tę zasadę, że jeśli w grze nie widzisz wrogów, to znaczy, że idziesz w złym kierunku? Podobnie jest w dużej firmie IT. Jeżeli nie napotykamy utrudnień i przeszkód, przestajemy się rozwijać.

W Metapack stawiamy na ciągłą ewolucję (nie mylić z rewolucją). Nieustannie poszukujemy nowych rozwiązań i staramy się wdrażać je stopniowo, dostosowując do naszych specyficznych potrzeb. W ten sposób doszliśmy do metodologii zarządzania produktem oraz wdrażania strategii produktowej za pomocą narzędzia Product Roadmap. Zobacz, co ono dla nas oznacza i jak wykorzystujemy je na co dzień. Bez zbędnych definicji i terminologii.

Kilku entuzjastów IT z ZG…

Zacznijmy jednak od krótkiej historii Metapack, która pozwoli Ci zrozumieć, jak działamy i dlaczego zdecydowaliśmy się na wdrożenie zasad Product Managementu.

Początek istnienia firmy przypadł na rok 2003. W tym czasie zajmowaliśmy się tworzeniem rozwiązania software’owego dla jednego z europejskich operatorów pocztowych. Były to czasy, kiedy słowo „e-commerce” nie było powszechnie używane, a sprzedaż internetowa w Europie dopiero raczkowała. W tamtym czasie, kiedy w biurze pracowało kilka osób, a obszar naszych działań był mniejszy, doskonale sprawdzało się podejście projektowe.

Oznaczało to, że tworzyliśmy zespoły pod konkretny projekt, a każdy z tych projektów miał określone wytyczne, dyktowane najczęściej oczekiwaniami naszych bezpośrednich klientów. Działaliśmy według wcześniej wytyczonych celów, byliśmy skupieni na efekcie końcowym, a wszelkie specyfikacje czy decyzje strategiczne podejmowaliśmy na samym początku projektu.

…i rewolucja na rynku zakupowym

Dynamiczny rozwój sprzedaży internetowej całkowicie zmienił branżę wysyłek i logistyki. Pojawiły się firmy kurierskie i sklepy internetowe, konkurujące między sobą nie tylko w zakresie asortymentu, ale także obsługi i dostępnych form wysyłki czy posprzedażowych opcji. Ta zmiana na rynku pozwoliła nam rozwijać nasz produkt w zupełnie nowych kierunkach.

Wtedy okazało się, że podejście projektowe jest niewystarczające. Rosły potrzeby nie tylko naszych klientów, ale także konsumentów, a usługi operatorów logistycznych wdrażane w naszych produktach stawały się dużo bardziej zróżnicowane niż dawniej. Trzeba było sprostać oczekiwaniom każdej ze stron. W sztywnym podejściu projektowym taka dynamika zmian budziła głównie frustrację. Zrozumieliśmy, że musimy być bardziej elastyczni i około roku 2010 sięgnęliśmy po popularne wówczas, tak zwane, „zwinne metody zarządzania”.

Od projektu do produktu

W obliczu dynamicznych przeobrażeń w branży wysyłkowej i kurierskiej, rynek e-commerce wciąż redefiniował oczekiwania względem systemów IT i mieliśmy tego pełną świadomość. Chcąc wyjść naprzeciw tym oczekiwaniom, postanowiliśmy poza zmianami technologicznymi, zmienić także podejście do zarządzania i planowania prac.

Dotychczasowe podejście projektowe ze z góry zdefiniowanym zakresem i czasem realizacji, nie dawało zespołom zbyt dużej autonomii w decyzyjności dotyczącej sposobu realizacji zmian produktowych. Zaczęliśmy to zmieniać.

Przełomowym okazał się rok 2019, kiedy postanowiliśmy rozpocząć wdrażanie zupełnie nowego podejścia. Wtedy właśnie odeszliśmy od szeroko pojętego zarządzania projektami do zarządzania produktem. Z punktu widzenia zespołów inżynierskich nadal w oparciu o metodologie zwinne.

Postanowiliśmy przyjrzeć się ówczesnym rozwiązaniom, ich złożoności i zależnościom oraz zredefiniować mapę produktów. Następnie skupić się na ich integracji, spójności z punktu widzenia ontologii modelu danych, otwartości na zmiany i nowego podejścia do planowania ich rozwoju poprzez Product Roadmap.

Bez celu nie ma roadmapy

Produktów składających się na ekosystem Metapack mamy wiele, a rosnące oczekiwania rynku powodują, że możliwości ich rozwoju są nieograniczone. Oferowane dzisiaj funkcjonalności produktów oraz inżynieria ciągłego dostarczania oprogramowania, były jeszcze dziesięć lat temu w sferze naszych odległych aspiracji. Dlatego analizowanie trendów i nieustanne dążenie do udoskonalania naszych usług to stały element codziennej pracy każdego Metapackersa.

Na czym zatem polega nasza misja? Przede wszystkim na łączeniu świata kupujących ze sprzedającymi poprzez integrację usług operatorów logistycznych, którzy dostarczają zamówienia do kupujących na całym świecie. Poprzez oprogramowanie Metapack spajamy sklepy internetowe z kurierami oraz konsumentami końcowymi, by cały proces składania i realizacji zamówień był możliwie najbardziej komfortowy, bezproblemowy i szybki.

Z wielkimi możliwościami wiąże się wielka odpowiedzialność

Brzmi łatwo w teorii, ale w praktyce proces wdrażania nowej metodologii jest długotrwały i wieloetapowy. Product Management stosujemy od około dwóch lat, ale uważamy, że jesteśmy ciągle w trakcie przemian.

Co dokładnie wdrażanie zasad podejścia produktowego oznaczało dla Metapack? Oto kilka zmian, z którymi musieliśmy się zmierzyć:

Reorganizacja zespołów produkcyjnych
By umożliwić zespołom bardziej kompleksowe podejście do realizacji zadań, stworzyliśmy cross-funkcyjne (interdyscyplinarne) zespoły developerskie, składające się z kilku rodzajów specjalistów (developerów) potrafiących zespołowo realizować zadania dotyczące analizy wymagań, programowania, zapewnienia jakości i innych działań, niezbędnych w procesie rozwoju i utrzymania produktu.

Korzystanie z innowacji
Chociaż mamy ogromne ambicje, wiemy też, że nie ma sensu wynajdywać koła na nowo. Nie obawiamy się więc sięgać po gotowe rozwiązania, które są w stanie usprawnić naszą pracę. W tej chwili korzystamy z około 100 technologii i ciągle sprawdzamy nowe. Weryfikujemy ich możliwości, dostosowujemy do własnych potrzeb i testujemy w nowych obszarach. Świetnym przykładem są rozwiązania szeroko wykorzystywane przez świat IT – NewRelic czy PagerDuty, których twórcy – widząc w jakiej skali i jak bardzo świadomie korzystamy z ich produktów – zwracają się do Metapack z pytaniami o sugestie dalszego rozwoju ich rozwiązań.

Zmiany kulturowe
To największe wyzwanie, przed jakim stanęliśmy. Product Management pociągnęło za sobą niezbędne zmiany w kulturze naszej organizacji. Zespoły zyskały większą autonomię działań, a wraz z nią – większą odpowiedzialność. Teraz to one mają wpływ na sposób wdrażania zmian produktowych, pamiętając o wizji oraz misji firmy, a jednocześnie spajając je ze strategią działań wyznaczoną przez przyjęte cele i priorytety.

Postawienie produktu w centrum uwagi
Wszystkie powyższe działania wprowadziliśmy po to, by skupić się na produkcie. To on znalazł się w centrum naszej uwagi. Samodzielnie opracowaliśmy kierunki rozwoju dla każdego z nich, w dalszej kolejności biorąc pod uwagę także oczekiwania naszych bezpośrednich klientów.

Identyfikacja strumieni wartości
Strumienie wartości (value streams) definiowane są przez architekturę logicznych komponentów (business services) w obrębie wielu domen (np. domeny Sprzedający oraz Kurierzy). Dzięki strumieniom widzimy, w jakich częściach naszego ekosystemu wprowadzamy zmiany mające przynieść wymierną wartość dla produktu, a tym samym dla naszych klientów.

Product Roadmap w Metapack – jak to działa?

W pracach nad definiowaniem i planowaniem zmian produktowych istotne jest dla nas zachowanie spójności w terminologii, jaką się posługujemy:

• Inicjatywa (Initiative) – DLACZEGO potrzebujemy danej zmiany?
• Rozszerzenie (Enhancement) – JAK/GDZIE chcemy daną zmianę wprowadzić do naszego produktu?
• Epik (Epic) – JAK technicznie zrealizowane zostanie dane rozszerzenie (Enhancement).
• Estymacja (Forecast) – zgrubna estymacja czasu (ilość sprintów) potrzebnego do realizacji wszystkich zadań (Epik) w ramach danego rozszerzenia (Enhancement).

Tak zdefiniowane inicjatywy i rozszerzenia w naszym repozytorium zmian produktowych przy użyciu narzędzia Atlassian JIRA – tworzą tak zwany Products Backlog, który reprezentuje zmiany dla wszystkich produktów i usług, jakie rozwijamy w naszej organizacji, tzw. Product Portfolio.

Mając jasno zdefiniowane cele i priorytety możemy zgodnie z nimi zbudować widok (JIRA Big Picture), na którym zwizualizowane są w odpowiedniej kolejności wszystkie inicjatywy (Initiatives) umieszczone na linii czasowej (kwartały) zgodnie ze zgrubnymi estymacjami dla rozszerzeń (Enhancements) tworzących te inicjatywy. Ten widok to nasz Product Roadmap.

O tym, że podejście do definiowania i planowania zmian produktowych w oparciu o Product Backlog i Product Roadmap przynosi oczekiwany efekt, nie jest z pewnością samo ich powstanie. Istotna jest dyscyplina i konsekwencja w utrzymaniu repozytorium inicjatyw i rozszerzeń produktowych, aby nie stało się ono miejscem chaosu, który bardziej przyczyni się do spowolnienia prac, niż do planowanego rozwoju produktów.

Product Roadmap – korzyści

Na zakończenie mamy kilka argumentów, które w naszej ocenie przemawiają za podejściem produktowym w planowaniu rozwoju oprogramowania i budowaniem mapy produktu. Są to, m.in.:

• sprawniejszy przebieg realizacji zadań, a w konsekwencji szybsze wdrożenie,
• większa autonomia, budząca kreatywność i zaangażowanie w interdyscyplinarnych zespołach (Metapackersi obdarzają się większym zaufaniem),
• spójność w ustalaniu priorytetów i łatwiejsze ich definiowanie,
• szybsze identyfikowanie zależności pomiędzy produktami i bardziej spójne planowanie realizacji zmian od siebie zależnych,
• ograniczenie wprowadzania zmian dedykowanych wyłącznie pod wąską grupę lub wręcz indywidualnych klientów,
• większe możliwości rozwoju dla produktów, które stają się bardziej uniwersalne i lepiej dopasowane do oczekiwań rynku,
• klarowność w zakresie działań, odpowiedzialności osób i zespołów,
• dużo lepsza jakość zmian udostępnianych w produkcji,
• planowanie i realizacja tylko zmian zgodnych z celami i priorytetami biznesu (brak projektowego mikrozarządzania).

Najważniejsza jednak korzyść to dużo bardziej świadome podejście do pracy i wyzwań, jakie przed sobą stawiamy. Każdy Metapackers skupiony wokół rozwoju ekosystemu naszych produktów wie, jaka jest nasza wizja, nasze cele i priorytety, dlaczego robimy to, co robimy i co chcemy dzięki temu osiągnąć w perspektywie następnych kwartałów. Wierzymy, że ta świadomość oraz możliwość realnego wpływu na rozwój produktów pozwala naszym pracownikom czerpać większą satysfakcję z pracy i doszukiwać się w niej głębokiego sensu w budowaniu „The worlds most trusted E-commerce Delivery Platform”.